Brein anatomie 101: De nervus vagus
- Melisa D Halley
- 11 sep 2022
- 3 minuten om te lezen
Bijgewerkt op: 4 apr 2023
Volgens Stephen Porges is de functie van het zenuwstelsel gefocust op het waarborgen van de veiligheid van een mens. De polyvagaal theorie is ontwikkeld om uit te leggen hoe het zenuwstelsel dit doel bewerkstelligd. Volgens de polyvagaal theorie speelt het zenuwstelsel een belangrijke rol om impulscontrole te verbeteren en het stresssysteem meer in balans te brengen. Hoe? Dat lees je hieronder ..
Anatomie zenuwstelsel
Het sympathische zenuwstelsel wordt geactiveerd wanneer er sprake is van gevaar, zodat er direct gereageerd kan worden. De bijniermerg scheidt adrenaline en noradrenaline vrij. Dit zorgt er onder andere voor dat de hartslag en bloeddruk omhoog gaan en de ademhaling sneller gaat. Dit wordt ook wel de flight and fight ( vlucht en vecht) reactie genoemd.
Het parasympatische zenuwstelsel doet het omgekeerde. Het is verantwoordelijk voor rust en herstel. Het zorgt ervoor dat onze bloeddruk en hartslag daalt. In een gezonde situatie is er een balans tussen deze twee. Maar het is vaak zo dat de balans tussen deze twee verstoord wordt door ( jeugd) trauma's, stress, gemis, emotionele gebeurtenissen.
Nervus vagus
Er is een belangrijke zenuw die de balans tussen deze twee zenuwstelsels kan waarborgen. Deze zenuw heet de nervus vagus ook wel de zwervende zenuw genoemd. Deze zenuw helpt het parasympatische zenuwstelsel om het lichaam tot rust te brengen. De nervus vagus kalmeert de ademhaling en hartslag, activeert het parasympatische zenuwstelsel, dat voor ontspanning en herstel van het lichaam zorgt. Kortom, deze zenuw is in staat om stress te verminderen.
Functie van de dorsale en ventrale nervus vagus
De nervus vagus bestaat uit twee bundels. De dorsale vagus en de ventrale vagus. Als een persoon zich veilig voelt staat deze in verbinding met anderen. Er wordt gekletst, gespeeld etc. Als hier sprake van is dan is de ventrale gedeelte van de Nervus Vagus actief. Waneer er echter dreiging is wordt het sympathische zenuwstelsel geactiveerd. Deze zal adrenaline en cortisol afscheiden, zodat onder andere het hart sneller gaat kloppen, bloeddruk omhoog gaat, de ademhaling versnelt en de spieren in beweging brengen. ( fight/flight stadium)
Als iets te bedreigend is en het sympathische zenuwstelsel het niet meer aan kan dan wordt de dorsale vagus geactiveerd. De dorsale vagus activeert de freeze stadium. Alles in het lichaam wordt dan stilgelegd. Zowel kinderen als volwassenen die met intense trauma's te maken hebben gehad hebben zich regelmatig in deze stadium verkeerd. Maar ook jij als persoon heb je vast wel eens in een situatie verkeerd, waarbij iets zo bedreigend was dat je geen oplossing zag.
Als de dorsale vagus actief is maakt het lichaam geen gebruik van het denkend vermogen. Het lichaam wordt aangestuurd door structuren in de hersenstam en het limbisch systeem. Dit zijn de gebieden die te maken hebben met emoties en automatische processen. Dit proces wordt ook wel neuroceptie genoemd. Dit betekent dat emotionele impulsen de overhand nemen en de persoon niet bewust gekozen heeft om op deze manier te handelen.
De ventrale vagus speelt een belangrijke rol om niet te handelen vanuit emotionele impulsen. De ventrale baan loopt ook vanuit de pre-frontale cortex. Het gebied dat analytisch denken omvat. Als de ventrale vagus gestimuleerd wordt dan kan deze de bovenstaande structuren beïnvloeden.
Hoe wordt de nervus vagus ontwikkeld?
Hoe goed de ventrale vagus ontwikkeld is, hangt af van de interactie die een kind heeft gehad met zijn ouders/verzorgers en anderen . (Deze zenuwbaan ontwikkelt zich op momenten dat er positieve interactie is met anderen.) Daarnaast speelt het ook een rol of de ouders /verzorgers en anderen rust en veiligheid ervaren in zichzelf. Is het kind in een onveilige omgeving opgegroeid, dan zal het kind moeite hebben met het te hoofd bieden van (schijn) stresssituaties. Omdat de dorsale vagus en het sympathische zenuwstel de overhand nemen.
Het effect van het stimuleren van de nervus vagus
Echter is het mogelijk om de ventrale vagus op latere leeftijd te ontwikkelen. Dit wordt ook wel co-regulatie genoemd. Het principe achter co-regulatie is dat veiligheid ervaren of teruggevonden kan worden als je omringt bent met veilige mensen. Interactie met veilige mensen kan er toe leiden dat je impuls-controle ontwikkelt.
Elke nieuwe relatie leert het kind namelijk iets nieuws. En kan oude patronen veranderen. Een nieuw contact dat even pijnlijk verloopt als een oude ervaring is voeding voor het doorgaan met de eigen overlevingstechnieken. Daarnaast helpt het activeren van de nervus vagus ook om het lichaam te herstellen. Maar hoe activeer je eigenlijk de nervus vagus. De nervus vagus wordt onder andere gestimuleerd als je lacht, zingt mediteert, ademhalingsoefeningen doet, sport of massages krijgt.
Bronnen
Comentários